Klokkenluiders
Iedereen die te maken heeft met een organisatie kan een misstand melden. De bewijslast komt bij de organisatie te liggen. Meldingen kunnen door meerdere organisaties worden onderzocht. Dat zijn wat opvallende punten uit de nieuwe Wet Huis voor Klokkenluiders. De Wet geldt sinds 18 februari voor grote bedrijven, vanaf 250 medewerkers.
In de nieuwe wet is de meldingsprocedure versterkt. Iedereen die te maken heeft met een organisatie kan een misstand melden. Niet alleen (ex)werknemers, ook andere stakeholders, waaronder sollicitanten, vrijwilligers, zzp’ers en aandeelhouders. Zij genieten uitgebreide bescherming tegen allerlei represaillemaatregelen, waaronder ontslag, schorsing, overplaatsing en intimidatie. Ook mensen die de melder bijstaan vallen onder de uitgebreide bescherming. Waaronder vrijwilligers, vertrouwensadviseurs en vakbondsvertegenwoordigers.
Na een melding moet de melder binnen 7 dagen een ontvangstbevestiging krijgen. Uiterlijk 3 maanden na de melding moet de melder informatie krijgen over de behandeling van de melding, waaronder de beoordeling en opvolging van de melding. Anoniem melden kan nog niet, daarvoor is aparte regelgeving nodig.
De bewijslast is omgedraaid !
Bij de beoordeling van een melding moet het bedrijf aantonen dat de (vermeende) benadeling niets te maken heeft met de melding. Ook andere instanties dan het Huis voor Klokkenluiders (HvK) kunnen een melding onderzoeken. Bijvoorbeeld de Autoriteit Consument en Markt, de Autoriteit Financiële Markten, de Autoriteit persoonsgegevens, de Nederlandse Bank, de Inspectie gezondheidszorg en jeugd, de Nederlandse Zorgautoriteit.
Bovendien komt er een fonds waaruit de juridische en psychosociale ondersteuning van klokkenluiders kan worden bekostigd. Dit fonds komt mogelijk, via een uitbreiding van het huidige wetsvoorstel pas in de loop van dit jaar. De nieuwe Wet versterkt ook de sanctiemogelijkheden van het HvK. Deze bepalingen gelden nog niet per 18 februari 2023.
De herziene Wet geldt -net als de huidige wet – voor de meeste werkgevers met 50 of meer werknemers. Die ondergrens wordt mogelijk eerder bereikt omdat iedereen meetelt die ‘in een ondergeschiktheidsrelatie tegen een vergoeding arbeid verricht voor de bedrijfsorganisatie’. Waaronder stagiairs en vrijwilligers.
De beschermingsmaatregelen van de EU-richtlijn gelden sinds 17 december 2020 al voor werknemers bij de overheid. De nieuwe Wet bescherming klokkenluiders geldt sinds 18 februari 2023 voor bedrijven vanaf 250 medewerkers. Bedrijfsorganisaties tussen 50 en 249 medewerkers moeten er vanaf 17 december 2023 aan voldoen.
De nieuwe betekent dat bijna elke bedrijfsorganisatie de interne meldprocedure moeten aanpassen voor melden van een misstand of een vermoeden daarvan. De or heeft hierbij instemmingsrecht, op grond van artikel 27 li1 onder m van de WOR. Weigert de werkgever of bestuurder om een adequate meldprocedure in te stellen, dan kan de or, net als elke belanghebbende, dat afdwingen voor de rechter.
De or kan ook zijn initiatiefrecht gebruiken op grond van artikel 23 lid 3 WOR, om de bestuurder (ongevraagd) te adviseren over de meldprocedure. Zie ook het overzicht van alle wijzigingen op de infopagina van het ministerie van BZK.
Reactie plaatsen
Reacties